Tòa Thánh Vatican triển lãm các tài liệu mật của kho Mật Khố

Rôma - thứ năm, 01.3.2012 cuộc triển lãm về các tài liệu và văn kiện quý giá cũng như bảo mật của Tòa Thánh Vatican đã được chính thức bắt đầu tại Bảo tàng Nghệ thuật và Khảo cổ học Musei Capitolini của Rôma và được kéo dài cho đến ngày 9 tháng 9 năm 2012.

Cuộc triển lãm này được đặt tên "Lux in Arcana" – Ánh sáng rọi vào bí ẩn. Theo dự đoán, nhờ nó thành phố Rôma sẽ trở thành tụ điểm nam châm du lịch của năm 2012.

Với những tài liệu hiếm có và chưa bao giờ cho công chúng thấy như Chiếu chỉ phạt vạ tuyệt thông đối với linh mục Martin Luther, biên bản ghi chi tiết phiên tòa xử nhà thiên văn Galileo Galilei và các tài liệu từ thử nghiệm của Galileo có chữ ký tay của Galileo, bản văn sắc nét viết tay của thiên tài Michelangelo nhắc nhở về tiền lương trả cho các nhà tạc tượng làm việc tại đền thờ Thánh Phêrô, bức thư của vua Henry VIII, nước Anh đề nghị hủy hôn phối, các cuộn giấy da mở phiên tòa dị giáo chống lại các Hiệp Sĩ Đền Thờ ở Pháp… Đó là một số trong khoảng 100 tài liệu được lựa chọn bao gồm tài liệu, bản thảo, sắc lệnh thuộc Mật khố Vatican đang được trưng bày tại bảo tàng viện Capitole.

Không có điều gì bí ẩn, theo Đức giám mục Sergio Pagano, giám đốc Mật Khố Vatican. Tên đặt thành Mật Khố có thể gây hiểu lầm. "Tốt hơn người ta nên nói: Kho lưu trữ tài liệu tư nhân. Đó là các kho lưu trữ riêng của Đức Giáo Hoàng". Mặc dù từ năm 1881 kho lưu trữ này đã mở ra cho các nhà nghiên cứu, nhưng chỉ có Đức Giáo Hoàng quyết định những tài liệu nào được cho xem. Giống như những kho lưu trữ khác thì Vatican cũng đóng cửa lại đúng thời hạn công bố. Đó là lý do tại sao lý thuyết về âm mưu hư cấu phát triển mạnh và rất ăn khách, ví dụ nhà văn Dan Brown, người Mỹ viết trong tác phẩm best-seller "Angels and Demons" - Thiên thần và Ác quỷ vào năm 2000 và đã được Hollywood đóng phim. Cốt truyện kết hợp giữa trinh thám và các huyền thoại âm mưu về tôn giáo, đặc biệt về đạo công giáo ngay trong điện Vatican. Đức cha Pagano đánh giá về Angels and Demons: "Cuộc sống chúng ta quá ngắn để đọc tài liệu xấu này."

Đức cha Pagano mong rằng qua cuộc triển lãm sẽ có thể xóa tan được các lý thuyết về huyền thoại âm mưu. Kho mật khố Vatican đã trở thành truyền thuyết và huyền thoại, những tin đồn về lý thuyết âm mưu đen tối. Trong nhiều thế kỷ, nó làm gia tăng trí tưởng tượng của nhân loại, không tưởng tượng nổi và không thể nói ra. Những bí mật của Giáo Hội Công Giáo được gìn giữ ở đây, phía đằng sau bức tường bằng gạch đỏ, trong tòa nhà bốn tầng và đặc biệt là dưới mặt đất, trong một đường hầm nằm giữa trung tâm của Tòa Thánh Vatican.

Đức cha Pagano, người làm việc tại đây đã 34 năm nhắc thêm: "Vatican, một quốc gia nhỏ nhất thế giới với các quy tắc riêng của mình, những rất hấp dẫn với nhiều người." Nơi kho lưu trữ này không ai có thể hoàn thành được một danh mục đúng nghĩa nhất về di sản nhân loại ở đây.

Kho mật khố ban đầu được thành lập do Đức Giáo Hoàng Phaolô V (1605-1621) cách đây 400 năm với 200 mét kệ sách như một thư viện riêng của ngài. Và bây giờ kho lưu trữ đã nới rộng ra đến 85 cây số kệ sách lưu trữ. Nó bao gồm không chỉ toàn bộ các hồ sơ của Giáo triều Rôma và ngoại giao của Giáo Hoàng, mà theo thời gian được bổ túc thêm 600 kho lưu trữ khác từ Đài Tổng Lãnh Thiên Thần Castel Sant' Angelo, các tu viện, các giáo phận…

Đức cha Pagano đã được ĐGH Gioan Phaolô II bổ nhiệm làm giám đốc Mật Khố vào nằm 1997. Ngài là một nhà thần học, triết học và chuyên gia về bản thảo cổ, cùng với ngài có đến 54 nhân viên cộng tác bảo quản kho Mật Khố. Một định nghĩa ngắn gọn của Đức cha Pagano về mật Khố: "Đây là một đại dương của lịch sử", những việc chúng tôi làm chẳng khác chi người đi câu cá trong đại dương này.

Mỗi ngày có khoảng 60 nhà nghiên cứu từ khắp nơi trên thế giới đến nghiên cứu trong phòng đọc sách lớn và mỗi người chỉ nhận được 3 tài liệu muốn xem trong một ngày mà thôi.

Kể từ năm 1881, các nhà sử học thuộc bất kỳ quốc tịch và tôn giáo có thể duyệt và nghiên cứu các tài liệu của Vatican, miễn là họ có bằng đại học và có một hợp đồng nghiên cứu lịch sử cụ thể. Ngoài ra, các sử gia người Do Thái và Hồi giáo cũng làm nghiên cứu ở đây.

Cuộc tranh cãi về triều đại của ĐGH Piô XII trong thời Đức Quốc xã luôn là điểm nóng giữa đạo và đời, đến nay đã có 16 triệu trang giấy viết về ĐGH Piô XII. Khi ĐGH Bênêđictô XVI muốn mở án phong chân phước cho ĐGH Piô XII vào cuối năm 2009 thì cuộc tranh luận càng sôi động hơn, nhất là từ phía người Do Thái. Cuộc triển lãm này cho thấy một lá thư trong đó giáo sĩ Do Thái cảm ơn ĐGH Piô XII về việc phân phối thực phẩm cứu trợ người Do Thái trong một trại tập trung ở Ý. Đức cha Sergio Pagano cho biết: "Nhiều trong số các tài liệu này xác nhận về việc giúp đỡ nhân đạo và tôn giáo mà ĐGH Piô XII đã thực hiện cho tù nhân Do Thái. Có hơn 1.000 thư cám ơn gửi đến cho Đức Giáo Hoàng". Đức cha Pagano hy vọng khoảng 2 năm nữa Tòa Thánh mở rộng thêm tài liệu này cho mọi người nghiên cứu.

- Giá vé vào cửa Musei Capitolini: 12 Euro. Thanh niên từ 18 đến 25: 10 Euro. Dưới 18 tuổi và cao niên từ 65 tuổi: 3 Euro. Tập sách hướng dẫn 14 Euro.

- Có thể đặt vé vào cửa qua: www.omniticket.it

- Để biết thêm thông tin về "Lux in Arcana": http://www.luxinarcana.org/en

Lm. Paul Phạm Văn Tuấn