Thánh
Giám Mục Martinô thành Tours
Ngày lễ kính hàng năm: 11 tháng
11
(Sinh năm 317 – Qua đời
năm 397)
Martinô là con trai của một
người công chức ngoại giáo La Mă phục vụ gần
Milanô. Bé Martinô chào đời khoảng thế kỷ IV, lớn
lên ở làng Pavia
gần thành phố Milanô, quê hương
của cha ḿnh. Nơi đây Martinô theo
chương tŕnh giáo dục công giáo lúc 10 tuổi và gia nhập
nhóm giáo lư tân ṭng. Với tuổi 15 anh đă theo
yêu cầu của cha ḿnh gia nhập quân ngũ của đội
quân kỵ binh cưỡi ngựa. Đến
18 tuổi anh Martinô được rửa tội bởi
linh mục Hilary, sau này trở thành giám mục tại Poitiers. Khi trưởng thành ở tuổi 20 Martinô giă từ
binh nghiệp v́ xác định cuộc sống lính tráng không
thích hợp với đức tin người Kitô hữu.
Trước đó đă
xảy một truyền thuyết làm cho Martinô nổi tiếng
thế giới: Martinô, lúc đó là một người chiến
sĩ cưỡi ngựa đă gặp một người
hành khất đói rét trong mùa đông trước cổng
thành của Amiens.
Martinô động ḷng thương và trong túi
không có tiền bèn lấy gươm cắt đôi một nửa
áo choàng của ḿnh để chia sẻ cho người hành
khất. Sau đó, trong giấc ngủ
Chúa Giêsu xuất hiện trong cơn mơ của Martinô với
nửa chiếc áo choàng mà Martinô đă trao tặng người
hành khất.
Martinô đă
đến Poitiers
để học về thần học với giám mục
Hilary và đă được chịu chức với tác vụ
trừ quỷ. Martinô trở về quê hương chính của ḿnh
Pannonia, thuộc
địa của La Mă, nay thuộc nước Hung Gia Lợi.
Nơi đây Martinô làm việc truyền giáo và người
đầu tiên do Martinô rửa tội chính là người mẹ
ruột của ḿnh.
Trong những cuộc
tranh căi thần học với bè rối đạo Arianismus,
Martinô đă bị tống xuất ra khỏi Pannonia. Cuộc phiêu
lưu này dẫn dắt Martinô trở về Milanô và gặp
gỡ người thày nổi tiếng là Đức giám mục
Ambrosius của giáo phận Milanô. Tại đây Martinô sống
cuộc đời ẩn tu cho đến khi Đức
giám mục Hilary sau khi bị lưu đày do bè rối Arianismus
gây ra và được trở về lại giáo phận Poitiers, th́ đức cha Hilary đă mời
Martinô đến Poitiers
vào năm 360. Chỉ một năm sau Martinô
xây dựng một nhà ḍng ẩn tu nhỏ tại Ligugé gần
Poitiers.
Đây là đan viện đầu tiên
được thành lập trong vùng Galliens.
Vào năm
371/372 Martinô được hàng tu sĩ tín nhiệm bầu
lên Giám Mục thành Tours,
cho dù ngài không muốn và luôn từ chối. Truyền thuyết
thuật lại rằng lúc được bầu giám mục,
Martinô đă trốn trong chuồng ngỗng, nhưng các con
ngỗng cứ quạc lớn tiếng làm cho mọi
người biết chỗ trốn của ngài. Truyện
các con ngỗng của thánh Martinô được tạo dựng
từ truyền thuyết này và cứ tới ngày 11 tháng 11,
nhiều nước Âu Châu vẫn c̣n truyền thống
ăn thịt ngỗng mừng Thánh Martinô.
Cuộc
đời thánh giám mục Martinôô rất tận tụy
chăm sóc đoàn chiên, sống công chính. Riêng ngài vẫn sống theo
cách khắc khổ của một tu sĩ ẩn tu và chọn
một pḥng bé nhỏ trong bên cạnh nhà thờ chính ṭa
để ở. Song song đó ngài thành lập cộng
đoàn ḍng tu ở Loire gần Tours, từ đó phát triển
thành một ḍng tu Marmoutier nổi tiếng. Nơi
đây 80 tu sĩ đă sống với luật nghiêm ngặt
không được có tài sản riêng, không được
buôn bán và chỉ sống vào sự bố thí của giáo dân.
Mỗi ngày chỉ dùng một bữa ăn, giữ
giờ cầu nguyện chuyên cần. Tuy
nhiên cách sống khắc khổ này cũng gây ra nhiều
tranh căi và nhiều người trong giới tu sĩ cũng
không hài ḷng.
Giám mục
Martinô khởi công truyền giáo trong giáo phận. Với sự giúp đỡ của
ḍng tu các giáo xứ và linh mục giáo phận sống theo mẫu mực của hội ḍng.
Tất cả các huyền
thoại nhấn mạnh giám mục Martinô có lối sống
rất đơn giản và luôn có thái độ khiêm tốn:
như ngài tự đánh giày riêng của ḿnh và không ngồi
trên ghế giám mục ở nhà thờ chính ṭa, nhưng ngồi
vào chỗ thấp hèn nhất dành cho giới nông dân.
Năm 379
trên đường truyền giáo ngài đă từ trần,
hưởng thọ 80 tuổi. Các tu sĩ mang thi hài từ Loire trở về Tours. Đường
đi cách khoảng 40 cây số dọc bờ sông trong
đêm đó đă trở nên một biển hoa màu trắng
khi xác ngài được chở qua. Hàng
ngàn người đổ về Tours tiễn đưa ngài. Người học tṛ cũng là người kế
vị, Đức giám mục Brictius đă xây dựng một
nhà nguyện nhỏ trên phần mộ của giám mục
Martinô. Nơi đây đă trở thành
điểm hành hương và là nơi thánh của toàn vùng.
Năm 461-491 một đền thờ lớn
được xây dựng kính đức giám mục Martinô.
- Giám mục
Martinô là vị thánh đầu tiên tại miền Tây Âu không
phải là vị thánh tử đạo.
- Hàng ngàn nhà thờ trên thế giới
đă lấy tên thánh Martinô để đặt tên cho ngôi
thánh đường.
- Tại Âu
Châu các thiếu nhi thường rước
lồng đèn trong ngày lễ kính thánh Martinô vào ngày 11 tháng 11
và được tặng tấm bánh h́nh con ngỗng để
ăn.
Lm.
Paul Phạm Văn Tuấn